O CUKRZYCY
Cukrzyca jest chorobą metaboliczną o różnej etiologii, charakteryzującą się przewlekłą hiperglikemią oraz zaburzeniami metabolizmu węglowodanów, tłuszczów i białek, wynikającymi z defektu wydzielania insuliny, jej działania lub obu razem. Cukrzyca powoduje szereg skutków, takich jak przewlekłe uszkodzenie, dysfunkcję, a nawet niewydolność wielu narządów. Schorzenie to posiada szereg charakterystycznych objawów, do których m.in. należy zwiększenie masy ciała, wzmożone pragnienie, wielomocz, nieostre widzenie.
Najczęściej wyróżnia się trzy główne kategorie cukrzycy:
Cukrzycę typu 1 – dotyczącą ok. 10% wszystkich chorych na cukrzycę. Początek choroby zazwyczaj przypada między 10 a 14 rokiem życia. Cukrzyca typu 1 jest spowodowana prawie całkowitym zniszczeniem przez przeciwciała komórek ß trzustki produkujących insulinę. W wyniku produkowanych przez organizm tzw. autoprzeciwciał dochodzi do niszczenia własnych komórek. Efektem jest znaczny, a często całkowity niedobór insuliny.
Cukrzycę typu 2 – będącą najczęstszym typem cukrzycy – dotyczącym prawie 90% diabetyków. U chorych dochodzi do zaburzenia zarówno działania, jak i wydzielania insuliny, przy czym na początku choroby zwykle dominuje pierwsza nieprawidłowość. Leczenie polega głównie na redukcji masy ciała, zastosowaniu diety cukrzycowej, wprowadzeniu aktywności fizycznej i doustnych leków przeciwcukrzycowych. U części chorych po pewnym czasie trwania choroby konieczna jest insulinoterapia.
Cukrzycę ciążową – którą określa się jako wystąpienie zaburzeń tolerancji glukozy rozpoznane po raz pierwszy w okresie ciąży. Cukrzyca ciążowa zazwyczaj ustępuje po porodzie.
Od niedawna mówi się także o cukrzycy typu 3 (cukrzyca wtórna). Pojawia się ona u osób z uszkodzoną trzustką np. wskutek zapalenia czy nowotworu. Ale nie tylko. Cukrzyca typu 3 towarzyszy także chorobom wątroby oraz zaburzeniom hormonalnym. Ten rodzaj uszkodzenia trzustki sprawia, że narząd nie radzi sobie zarówno z wytwarzaniem odpowiedniej ilości insuliny, jak i białek niezbędnych do strawienia pokarmów (enzymów trawiennych) i innych hormonów.
Cukrzyca to cichy zabójca: nie boli, często na początku rozwija się bez żadnych wyraźnych objawów. Równocześnie nie leczona lub niekontrolowana może prowadzać do rozwoju ciężkich powikłań. Objawy w 1 typie cukrzycy występują gwałtownie i są dość jednoznaczne, podczas gdy w 2 typie choroba rozwija się skrycie i początek jest niewyraźny. Pierwszymi i zauważalnymi objawami są wzmożone pragnienie, oddawanie większej ilości moczu. Następne to osłabienie odporności organizmu, także utrata wagi, zmniejszenie sprawności ruchowej. Mogą pojawić się infekcje dróg moczowych oraz infekcje skórne, grzybica skóry i błon śluzowych, a także charakterystyczne nocne skurcze łydek, czy też zaburzenia wzroku. Najczęściej cukrzyca jest rozpoznawana przypadkowo, przy okazji wykonywania badań kontrolnych.
Cukrzyca jest schorzeniem postępującym i z tego powodu w miarę upływu czasu wymaga intensyfikacji działań medycznych. Najpoważniejszymi przewlekłymi powikłaniami cukrzycy są zawał serca i udar mózgu, a także niewydolność nerek, ślepota oraz amputacja kończyny jako skutek zespołu stopy cukrzycowej. Z powodu tych schorzeń pacjenci z cukrzycą są hospitalizowani najczęściej i zwykle też z ich powodu umierają. Ryzyko, że pacjent umrze z powodu schorzeń sercowo-naczyniowych jest u diabetyków wyższe aż o 60-80 procent.
Cukrzyca znajduje się w grupie pierwszych 10 przyczyn niepełnosprawności ludzi na całym świecie. Według szacunków Światowej Organizacji Zdrowia 15 milionów ludzi niewidomych utraciło wzrok w wyniku powikłań cukrzycy. Spośród czterech milionów osób, które każdego roku umierają z powodu cukrzycy, spora część to osoby w najbardziej produktywnym wieku (40-60 lat).
Biorąc pod uwagę aktualny stan wiedzy, należy stwierdzić, że cukrzyca typu 2 często współistnieje z otyłością. Udowodniono, że wskazany rodzaj cukrzycy występuje znacznie rzadziej u osób szczupłych. W patogenezie cukrzycy typu 2 biorą udział zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe. Wpływają one bezpośrednio na liczbę komórek ß, na wydzielanie i działanie insuliny, na rozkład tłuszczów w organizmie oraz występowanie otyłości. Prof. Magdalena-Olszanecka z Polskiego Towarzystwa Badań nad Otyłością podkreśla, że leczenie cukrzycy typu 2 zawsze powinno zaczynać się od odpowiednio dobranej diety i aktywności fizycznej. Dodaje również, że dopiero wtedy, kiedy zalecenia dotyczące zmiany stylu życia, nie przynoszą oczekiwanych rezultatów, należy włączyć leki zwalczające cukrzycę. Nadal jednak trzeba pracować z pacjentem nad zmianą sposobu odżywiania i wdrożeniem aktywności fizycznej.
Osoby chore na cukrzycę powinny uzyskiwać wsparcie ze strony systemu opieki zdrowotnej dzięki łatwemu dostępowi do wyszkolonego zespołu profesjonalistów medycznych oraz regularnych badań – poziomu glukozy i cholesterolu we krwi oraz ciśnienia tętniczego, dna oka oraz stóp. Dzięki osobistemu zaangażowaniu i samokontroli oraz profesjonalnemu wsparciu przez zespół terapeutyczny (lekarz, pielęgniarka, dietetyk, edukator diabetologiczny, psycholog), a także najbliższych (rodzinę, przyjaciół) osoby chore na cukrzycę mogą dobrze i zdrowo przeżyć życie.
Organizator projektu:
Europejskie Centrum Szkoleń Sp. z o.o.
ul. Fortel 12
03-166 Warszawa
www.e-c-s.pl
e-mail: cukrzyca.wroclaw@e-c-s.pl
Biuro Projektu w Warszawie
ul. Fortel 12
03-166 Warszawa
tel. : 533 334 851
e-mail: malgorzata.zielinska@e-c-s.pl