Cukrzyca to przewlekła choroba metaboliczna, która dotyka miliony ludzi na całym świecie. Choć najczęściej mówi się o dwóch głównych typach – typie 1 i typie 2 – różnią się one przyczynami, przebiegiem, objawami i metodami leczenia. W niniejszym artykule dokonamy szczegółowego porównania tych dwóch postaci cukrzycy, prezentując najważniejsze różnice w formie tabeli oraz omawiając praktyczne aspekty diagnozy, leczenia i życia z tymi chorobami.

Czym jest cukrzyca typu 1 i 2?

Cukrzyca typu 1

Cukrzyca typu 1 to choroba autoimmunologiczna, w której układ odpornościowy błędnie atakuje komórki beta trzustki odpowiedzialne za produkcję insuliny. W wyniku tego procesu organizm nie jest w stanie samodzielnie wytwarzać insuliny, co prowadzi do niekontrolowanego wzrostu poziomu glukozy we krwi.

• Zwykle rozwija się w dzieciństwie lub w młodym wieku.
• Wymaga codziennych wstrzyknięć insuliny już od momentu rozpoznania choroby.
• Pojawia się nagle, często z ostrymi objawami.

Cukrzyca typu 2

Cukrzyca typu 2 to najczęstsza postać tej choroby, związana z insulinoopornością – stanem, w którym komórki ciała słabo reagują na insulinę – i stopniowym upośledzeniem funkcji trzustki. Może rozwijać się przez wiele lat bez oczywistych objawów.

• Najczęściej diagnozowana u dorosłych powyżej 40. roku życia, ale coraz częściej występuje też u młodszych osób – nawet u dzieci.
• Leczenie zwykle zaczyna się od zmiany stylu życia i doustnych leków, a niekiedy także insuliny.
• Często przebiega bezobjawowo przez długi czas.

Porównanie cukrzycy typu 1 i typu 2 – tabela różnic

Różnice w objawach klinicznych

Objawy cukrzycy typu 1

Objawy pojawiają się zazwyczaj gwałtownie i są bardzo intensywne:

• Silne pragnienie (polidypsja)
• Wielomocz (poliuria)
• Nagła utrata masy ciała
• Zmęczenie, osłabienie
• Niekiedy kwasica ketonowa jako pierwszy objaw

Objawy cukrzycy typu 2

Objawy mogą być łagodne lub nie występować przez długi czas. Do typowych należą:

• Zmęczenie
• Wzmożony apetyt
• Suchość w ustach
• Problemy z gojeniem ran
• Nawracające infekcje, np. układu moczowego lub skóry
• Niewyraźne widzenie

Diagnostyka cukrzycy typu 1 i 2

Badania laboratoryjne

W obu typach cukrzycy stosuje się podobne badania rozpoznawcze:

• Pomiar glukozy na czczo (≥126 mg/dl świadczy o cukrzycy)
• Test OGTT – doustny test tolerancji glukozy
• HbA1c – hemoglobina glikowana (≥6,5% sugeruje cukrzycę)

Różnicowanie typów cukrzycy

• Pomiar przeciwciał (np. anty-GAD, anty-IA2) – obecne w typie 1
• Pomiar peptydu C – niskie wartości wskazują na typ 1, wysokie – na typ 2
• Przebieg kliniczny i wywiad rodzinny

Różnice w leczeniu i podejściu terapeutycznym

Leczenie cukrzycy typu 1

Podstawą terapii jest intensywna insulinoterapia, która może przybrać formę:

• Wielokrotnych dawek insuliny dziennie (MDI)
• Użycia osobistej pompy insulinowej

Wspomagające elementy leczenia:

• Edukacja diabetologiczna
• Samokontrola poziomu glukozy (glukometr, CGM)
• Zmiana stylu życia – zdrowa dieta, aktywność fizyczna

Leczenie cukrzycy typu 2

Leczenie ma charakter etapowy i często rozpoczyna się od modyfikacji stylu życia:

• Redukcja masy ciała
• Zmiana diety (niski indeks glikemiczny, ograniczenie cukrów prostych)
• Regularna aktywność fizyczna

Jeśli zmiany stylu życia są niewystarczające, włącza się:

• Leki doustne (np. metformina, inhibitory SGLT2, analogi GLP-1)
• Insulina (zwykle na późniejszym etapie choroby)